3.4 De leefomgeving is gezond en veilig

Wat hebben we daarvoor gedaan?

3.4	De leefomgeving is gezond en veilig.

Indicatoren

Effectindicator	Eenheid	Realisatie 2023	Begroting 2024	Realisatie 2024	Verschil
5 Vliegverkeer	%
Omschrijving:
Toelichting verschil
Bron:	GGD
6a Luchtkwaliteit (10 µg/m3)	%
Omschrijving:
Toelichting verschil
Bron:	RIVM monitoringsrapportage
6b Luchtkwaliteit (20 µg/m3)	%
Omschrijving:
Toelichting verschil
Bron:	Monitoringstool NSL (RIVM), Voor tussenliggende jaren tot 2030 worden geen prognoses berekend.
6c Luchtkwaliteit (40 µg/m3)	%
Omschrijving:
Toelichting verschil
Bron:	Monitoringstool NSL (RIVM). Voor tussenliggende jaren tot 2030 worden geen prognoses berekend.

Prestatieindicator	Eenheid	Realisatie 2023	Begroting 2024	Realisatie 2024	Verschil
1 Realisatie Jaarlijks Uitvoeringsprogramma VTH	%
Omschrijving:
Toelichting verschil:
Bron:	RUD Utrecht
3 Gezonde leefomgeving	%
Omschrijving:
Toelichting verschil:
Bron:	www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/beweegvriendelijke-omgeving
4 Stiltegebieden)	Getal
Omschrijving:
Toelichting verschil:
Bron:	GGD monitor, die eens in de 4 jaar plaatsvindt.

Meerjarendoelen en resultaten

3.4.1 Er zijn meer impulsen voor een gezonde leefomgeving ontwikkeld.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
In het laatste jaar van het Innovatieprogramma Gezonde Leefomgeving is veel aandacht geschonken aan het communiceren van de resultaten van de innovatie inspanningen van de afgelopen jaren, met als doel het inspireren van collega's en externe partijen om innovaties ten behoeve van de gezonde leefomgeving te omarmen. Het grote aantal gezamenlijke innovatie initiatieven met andere teams en programma's, de ludieke acties zoals het innovatie doolhof en publieksactiviteiten zoals het Samen Meten festival rondom citizen science initiatieven zijn daarbij nuttig gebleken. Ook de lancering van een digitaal citizen science magazine heeft bijgedragen aan de communicatie van de innovatiesuccessen van het programma. Tenslotte hebben de twee Europees gefinancierde projecten het profiel van de provincie Utrecht verder versterkt als een 'living lab for healthy urban living'. Voor de borging van de programma-activiteiten zijn afspraken gemaakt met de relevante teams en programma's om de activiteiten voort te zetten, waarbij het merendeel bij team Milieu en Team Economie is geland. Voor de verankering van innovatie als een proces is de uitvoeringsopdracht Innovatie en Creativiteit opgepakt en invulling gegeven
3.4.1.1	Er zijn tenminste 4 inspiratiebijeenkomsten georganiseerd over innovaties met de potentie om op grotere schaal bij te dragen aan een gezonde leefomgeving.
Resultaat:				Behaald
3.4.1.2	Met het innovatieplatform U-forward heeft de provincie een nieuw instrument tot haar beschikking om innovaties ten behoeve van een gezonde leefomgeving te stimuleren en deze zal leiden tot tenminste 3 challenges waarmee maatschappelijke uitdagingen worden aangepakt.
Resultaat:				Deels behaald
Er zijn twee challenges uitgezet waaronder een voedselbank challenge en een sport challenge. Er waren nog drie andere challenges in ontwikkeling, maar deze zijn uiteindelijk niet doorgegaan. Dit kwam doordat de betrokken beleidscollega's terughoudend waren om de onzekerheid van onbekende oplossingen te omarmen. Men vond het lastig om zich open te staan voor de verrassende, innovatieve ideeën die mogelijk uit de challenges zouden voortkomen.
3.4.1.3	Het nieuw opgezette lerende netwerk van deelnemende gemeenten zorgt voor kennisdeling voor de toepassing van succesvolle experimenten in gezonde binnenstedelijke gebiedsontwikkeling.
Resultaat:				Behaald
3.4.1.4	Ten minste vier inhoudelijke bijeenkomsten in samenwerking met de innovatienetwerken Data en Kennishub voor Gezond Stedelijk Leven en de Health Hub Utrecht.
Resultaat:				Behaald
3.1.1.5	Ten minste vier communicatieproducten opgeleverd over de meerwaarde van innovatie voor een gezonde leefomgeving.
Resultaat:				Behaald
3.4.1.6	Innovatie-initiatieven die vanuit het innovatieprogramma Gezonde Leefomgeving zijn geïnitieerd of ondersteund zijn op adequate wijze geborgd binnen de provincie en daarbuiten.
Resultaat:				Behaald
3.4.1.7	Borging van de innovatie-management lessen binnen de organisatie met betrekking tot het opzetten en begeleiden van living labs, het monitoren en evalueren van innovatiepraktijken, methoden van opschaling en het leren in netwerken.
Resultaat:				Deels behaald
De borging van de innovatie management lessen waren voorzien in de uitvoeringsopdracht Innovatie en Creativiteit, die in maart 2024 was opgepakt en in juli 2024 door de directie was geaccordeerd. Als onderdeel daarvan zijn de verschillende innovatie-instrumenten die uit het innovatieprogramma zijn voorgekomen met de organisatie gedeeld, is een adviesrapport opgesteld voor de directie om tot verankering van innovatie te komen, een methode ontwikkeld om de stand van innovatie per team of programma vast te stellen en een innovatie ambassade opgezet. Hiermee zijn de eerste stappen richting de borging van innovatiemanagement binnen de organisatie gezet. De uiteindelijke besluitvorming op managementniveau over en het doorvoeren van een professionalisering van innovatie-management zal in 2025 moeten plaatsvinden als uitvloeisel van de uitvoeringsopdracht Innovatie en Creativiteit.
3.4.1.8	De teams en programma's waarmee het Innovatieprogramma vanaf 2021 nauw mee heeft samengewerkt hebben een eigen innovatie agenda opgesteld om het innoveren ten behoeve van de gezonde leefomgeving te continueren.
Resultaat:				Deels behaald
Er is geëxperimenteerd met een innovatie agendasetting methode, ontwikkeld samen met het adviesbureau Bax&co. Dit heeft bij drie teams geleid tot een initiële innovatie agenda. Uit deze experimenten is naar voren gekomen dat de startpositie (wat weet men van innovatie en wat zijn bestaande ervaringen?) van een team of programma van groot belang is voor het opstellen van een innovatieagenda. Als die startpositie zwak is dient daar eerst aandacht voor te zijn alvorens aan een innovatieagenda te werken. Dat heeft de basis gevormd om tot een nieuwe aanpak te komen die is uitgewerkt vanuit de Uitvoeringsopdracht Innovatie en Creativiteit.
3.4.2 De inclusieve breedtesport op duurzame accommodaties is sterker.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
Met het subsidieproject de Utrechtse Plus, dat afloopt in het eerste kwartaal 2025, ondersteunden we in totaal 59 sportverenigingen bij het verduurzamen van hun accommodatie. Inmiddels hebben 20 verenigingen verduurzamingsmaatregelen gerealiseerd. Samen met het Innovatieprogramma Gezonde Leefomgeving is het derde en daarmee tevens het laatste fieldlab (uitnodigende buitenruimte) afgerond. Bij de fieldlabs zochten we op vernieuwende wijze naar maatregelen die leiden tot meer sport en bewegen. We deelden de uitkomsten middels een kennissessie met het netwerk van het Provinciaal Sportakkoord Utrecht. De subsidieregeling ‘Versterking Sport- en beweegaanbod in de openbare ruimte’ heeft 28 goedgekeurde aanvragen opgeleverd en daarmee is het volledige subsidiebedrag van €125.000 benut. Met deze regeling stimuleren we het aanbod in de openbare ruimte, sportlocaties en/of recreatiegebieden. Tot slot, vond op 11 november 2024 de bijeenkomst over racisme en discriminatie in de sport plaats voor gemeenten, sportbonden en maatschappelijke organisaties, georganiseerd in samenwerking met NOC*NSF. Met een evaluatie en een startnotitie zijn we de voorbereiding gestart van het nieuwe Omgevingswetprogramma Recreatie, Toerisme, Sport en Bewegen 2026-2029. Het Beleidskader Sport en bewegen 2021-2025 loopt in 2025 immers af en de opvolger bundelen we met het nieuwe programma voor recreatie en toerisme.
3.4.2.1	De fieldlabs ‘uitnodigende buitenruimte’ en ‘sportieve routes’ ronden we af.
3.4.2.1
Resultaat:				Behaald
3.4.2.2	We starten de voucherregeling sport en bewegen in de buitenruimte.
3.4.2.2
Resultaat:				Behaald
3.4.2.3	Het witte vlekkenplan aangepast sporten ronden we af.
3.4.2.3
Resultaat:				Deels behaald
Het witte-vlekkenplan is in 2024 in uitvoering gegaan. Binnen het witte-vlekkenplan wordt een pilot gedraaid, waarin wordt samengewerkt met woon- en zorginstellingen, sportaanbieders en maatschappelijke organisaties. Dit heeft als doel de aansluiting tussen cliënten en bewoners van woon- en zorginstellingen en sport(voorzieningen) te verbeteren. De afronding wordt verwacht in september 2025.
3.4.2.4	Minimaal 35 sportverenigingen worden begeleid bij het verduurzamen en klimaatbestendig maken van hun accommodaties.
Resultaat:				Deels behaald
In 2024 zijn 25 sportverenigingen begeleid bij het verduurzamen van hun accommodatie. Samen met de 34 sportverenigingen die in 2023 zijn begeleid, zijn er in totaal 59 sportverenigingen dankzij de Utrechtse Plus begeleid bij de verduurzaming. Bij 20 daarvan zijn inmiddels maatregelen uitgevoerd dan wel in uitvoering.
3.4.2.5	We organiseren een kennisbijeenkomst over racisme en discriminatie in de sport ter bevorderen van een veilig sportklimaat.
Resultaat:				Behaald
3.4.3 De luchtkwaliteit is beter en komt dichter bij de WHO-advieswaarden.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
De uitvoering van de maatregelen binnen het SLA is gerealiseerd. Er is advies gegeven over luchtkwaliteit binnen het integrale plan van het team. Specifiek advies is verstrekt voor zowel provinciale als gemeentelijke projecten. De EU-normen, met name voor NO₂, zijn opgenomen in het regionale programma voor schonere mobiliteit. De WHO-richtlijnen zijn verwerkt in de algemene doelstelling van het regionale UHT-programma. Binnen het SLA wordt in het stookseizoen 2024-2025 ingezet op kennisdeling en een campagne rondom houtstook in samenwerking met gemeenten. Het project ‘Koers naar duurzame binnenvaart in de provincie Utrecht’ is opgestart.
3.4.3.1	De resultaten van de pilot gebiedsgerichte aanpak hoog blootgestelde gebieden worden benut binnen de eigen organisatie en zijn regionaal gedeeld.
Resultaat:				Behaald
3.4.3.2	Luchtkwaliteit wordt structureel betrokken bij plannen die de fysieke leefomgeving raken en maatregelen voor verbetering zijn opgenomen in uitvoeringsprogramma’s.
Resultaat:				Behaald
3.4.3.3	Nieuwe kennis en tools vanuit het SLA benutten we binnen de eigen organisatie en worden regionaal gefaciliteerd.
Resultaat:				Behaald
3.4.4 Er zijn minder geluidbelaste woningen en stiltegebieden zijn beter beschermd.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Deels behaald
De provincie heeft de voorgenomen activiteiten om het aantal geluidbelaste woningen te verminderen en stiltegebieden te beschermen uitgevoerd maar bij enkele activiteiten is de planning met een half jaar vertraagd
3.4.4.1	Met de gemeenten voeren we binnen de Samenwerkingsagenda geluid vijf projecten uit. De inzet is gemeentelijke samenwerking met als doel de negatieve gezondheidseffecten van geluid te beperken.
Resultaat:				Behaald
3.4.4.2	GS stelt een nieuw Actieplan Omgevingslawaai 2024-2029 vast.
3.4.4.2
Resultaat:				Deels behaald
Het ontwerp Actieplan is op 10 december 2024 vastgesteld door GS. Het ontwerp ligt in januari nog ter inzage. De verwachting is dat in februari de reacties verwerkt zijn en de definitieve versie door GS vastgesteld gaat worden. Het actieplan is een half jaar later beschikbaar, aanleiding hiervoor is dat de analyse van de totaalopgave en het maken van keuzes voor de aanpak van gevelwering van woningen meer tijd in beslag nam.
3.4.4.3	Eind 2024 zijn de concept geluidproductieplafonds berekend en de saneringslijst in concept berekend. Ook wordt samen met Mobiliteit de nieuwe werkwijze met GPP’s bij wegenprojecten verkend.
Resultaat:				Deels behaald
De concept geluidproductieplafonds zijn voorbereid maar nog niet berekend. Het inmeten van de provinciale geluidschermen en de digitale verwerking daarvan kost binnen de twee externe adviesbureaus meer tijd dan was voorzien. Daarmee is de berekening een half jaar vertraagd. Dat zet geen druk op de planning om eind 2026 de geluidproductieplafonds vast te stellen.
3.4.4.4	De kwaliteit en omvang van stiltegebieden blijft behouden en het areaal van stille kernen blijft gelijk.
3.4.4.4
Resultaat:				Behaald
3.4.5 De overlast van vliegverkeer is minder geworden.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
3.4.5.1	Een actieve lobby voor zo hoog mogelijke aan- en uitvliegroutes voor overvliegend verkeer en zoveel mogelijke beperking van de hinder en bescherming van kwetsbare gebieden.
Resultaat:				Behaald
3.4.5.2	Monitoring van het aantal vliegtuigbewegingen boven het provinciaal grondgebied in het kader van het landelijke programma luchtruimherziening.
Resultaat:				Behaald
3.4.6 De externe veiligheid is beter gewaarborgd.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
3.4.6.1	Het realiseren van een toekomstbestendig basisnet, waarbij de Utrechtse bouwopgave veilig gerealiseerd kan worden.
Resultaat:				Behaald
3.4.6.2	Het in stand houden van een provinciedekkend gemeentelijk routenet voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over provinciale en gemeentelijke wegen, met lobby voor Bentheimroute.
Resultaat:				Behaald
3.4.6.3	Het realiseren van een adequate uitvoering van externe veiligheidsregelgeving als het gaat om omgevingsplannen.
Resultaat:				Behaald
3.4.7 Er zijn meer initiatieven genomen voor duurzame en circulaire gebiedsontwikkeling.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
3.4.7.1	De effecten op en de kansen voor een gezonde en veilige leefomgeving worden structureel ingebracht bij beleids- en gebiedsontwikkelingen. Daarin is in ieder geval aandacht voor de milieukwaliteit en het beperken van de blootstelling met mogelijke gezondheidseffecten, voor voldoende, bruikbaar en bereikbaar groen en voor het bevorderen van meer bewegen van mensen.
Resultaat:				Behaald
3.4.7.2	We zetten de Gezondheidsscan en ondersteunende instrumenten (zoals de GGO-maptable) in waar dit effectief is voor een goede inbreng van de belangen van een gezonde en veilige leefomgeving.
Resultaat:				Behaald
3.4.8 De uitvoering van de VTH-taken door uitvoeringsdiensten, inclusief toezicht in het buitengebied, is effectiever en efficiënter.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
In het jaarlijks Uitvoeringsprogramma VTH wordt de opdracht geformuleerd voor de uitvoeringsdiensten RUD Utrecht en Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. De beleidsdoelen uit de Omgevingsvisie en -programma worden vertaald naar uitvoeringsafspraken.
3.4.8.1	Samenwerkingsstructuur Omgevingswet en regionale samenwerking ingericht en functionerend.
3.4.8.1
Resultaat:				Behaald
3.4.8.2	VTH-beleid voor de niet-overgedragen taken.
3.4.8.2
Resultaat:				Behaald
3.4.8.3	Optimalisatie van het Jaarlijks Uitvoeringsprogramma VTH door Big8 sessies.
3.4.8.3
Resultaat:				Behaald
3.4.9 Het ontwikkelen en realiseren van een versnellingsaanpak van asbestdaken in de provincie Utrecht.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
In 2021 is het programma “Asbestdaken op nul in 2030” vastgesteld. De activiteiten in dit programma liepen tot en met 2023. In 2024 is het programma afgerond en geëvalueerd. Sommige activiteiten in het programma lopen nog door, zoals het Informatieteam Asbestdaken (bemenst door de Omgevingsdienst Regio Utrecht), de ambassadeursrol van de provincie Utrecht bij de landelijke samenwerking op asbest en ondersteunende betrokkenheid bij een asbestdakenproject in Maarssen.
3.4.9.1	Er vindt een overdracht, evaluatie en afronding plaats van het programma Asbest
3.4.9.1
Resultaat:				Behaald