Wat hebben we gedaan?

Cultuurhistorische waarden van de leefomgeving zijn belangrijke ‘Utrechtse kwaliteiten’. Via de Omgevingsverordening Provincie Utrecht beschermen wij de zogenoemde cultuurhistorische hoofdstructuur: historische buitenplaatsen, militair erfgoed, agrarisch cultuurlandschap, archeologisch waardevolle zones en historische wegen. In het beleid ligt de focus op het behouden, benutten en beleven van cultureel erfgoed. We adviseren actief mee bij de vele ruimtelijke ontwikkelingen in de provincie, vanuit de gedachte behoud door ontwikkeling en met de intentie erfgoed te laten inspireren. De restauratieachterstand is in 2024 versneld teruggedrongen. Bekendheid en beleving van ons erfgoed is versterkt met talloze projecten. Streek- en kasteelmusea, de zichtbaarheid van het slavernijverleden, maritiem en immaterieel erfgoed en archeologische waarden hebben daarbij extra aandacht gekregen.

Het percentage rijksmonumenten (exclusief oorspronkelijke functie woonhuis) dat wordt weergegeven als categorie "matig' en 'slecht' naar de staat van het casco.

De achterstand in het percentage is omgezet in een voorsprong op het begrote cijfer. Het cijfer is in lijn met het landelijk percentage.

Databank Erfgoed Monitor

We zorgen voor een grotere bekendheid van het Utrechtse erfgoed door lokale projecten met bovenlokaal bereik te ondersteunen

Er zijn substantieel meer aanvragen binnengekomen, omdat de subsidieregeling meer bekendheid heeft binnen het erfgoedveld

Interne administratie

Activiteit:

Behaald

Planning:

Behaald

De opgaven waar de provincie voor staat en de druk op de ruimte zijn onverminderd groot. Dat heeft ook directe gevolgen voor het erfgoed. Ook in 2024 is bij diverse ontwikkelingen ingezet op het meenemen in een vroeg stadium van cultuurhistorie als drager, inspiratiebron en aanjager van omgevingskwaliteit. Dit hebben we gedaan door ontwikkelaars en gemeenten te ondersteunen. Zo hebben we bijvoorbeeld gestimuleerd dat bij de ontwikkeling van het knooppunt van het stationsgebied Driebergen-Zeist een cultuurhistorisch onderzoek is uitgevoerd. Ook zijn cultuurhistorische onderzoeken en 'Heritage Impact Assessments’ (HIA's) begeleid bij de zoektocht naar kansrijke gebieden voor windenergie. Intern is bijgedragen aan het inbrengen van inspiratie en het borgen van de erfgoedaspecten bij de diverse gebiedsagenda's van het Utrechts Programma Landelijk Gebied.

Onze Cultuurhistorische Atlas één van de ingezette middelen. Vooruitlopend op de vernieuwing van de website van de Cultuurhistorische Atlas in 2025 is een beknopt gebruikersonderzoek uitgevoerd. De CHAT scoorde gemiddeld een 7,7. De ervaringen van gebruikers zullen meegenomen worden in de nieuwe website.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Deels behaald

Het project heeft enige vertraging opgelopen vanwege onderbezetting en personele wisselingen. We starten het in 2025 op.

Resultaat:

Deels behaald

In 2024 is nieuw beleid vastgelegd voor zowel Cultuur en Erfgoed als het programma Klimaatadaptatie. Mede op basis van deze twee programma's zal een kaart met klimaatrisico's voor erfgoed worden opgesteld.

Activiteit:

Behaald

Planning:

Behaald

Wij ondersteunen als provincie restauratie en herbestemming van rijksmonumenten, om ze voor toekomstige generaties te behouden. Met het fonds Erfgoedparels leveren we een belangrijke bijdrage aan kleinere en middelgrote restauraties van rijksmonumenten, zijnde niet-woonhuizen.  
Vanuit het fonds erfgoedparels zijn in 2024 restauratiesubsidies toegekend aan rijksmonumenten met een omvang van in totaal 4,9 miljoen.
Voor de molens die rijksmonument zijn, dragen we bij aan de kosten van beheer en onderhoud. De problemen met molenroeden bij 15 molens zijn dit jaar bij 10 molens aangepakt.  
Met het Erfgoed Expert Team ondersteunden we ook in 2024 weer eigenaren met kennis en expertise; ‘behoud door ontwikkeling’ van cultureel erfgoed, met bijzondere aandacht voor verduurzaming.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Deels behaald

In 2024 is gestart met de beleidsuitwerking voor het inzetten van restauratiemiddelen voor de grote restauratieopgaven binnen de Provincie Utrecht. Het verlenen van de eerste grote restauratiesubsidie in 2025 wordt gebruikt als input voor het ontwikkelen van dit beleid.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Deels behaald

De pilot wordt begin 2025 afgerond met een evaluatie.

Activiteit:

Behaald

Planning:

Behaald

Erfgoed maakt onze provincie mooier, verbindt en verleidt. Het schept mogelijkheden voor de recreatieve beleving van onze provincie. Wij willen het waardevolle erfgoed van de provincie goed (laten) beheren én bekend maken. Archeologische vondsten bewaren we in en ontsluiten we vanuit het provinciaal depot. De samenwerking met de Gemeente Utrecht aan een nieuw depot is in 2024 voortgezet. Voor de Limes hebben wij, naast publieksbereik, ingezet op regionale marketing en routes/recreatie.

De streek- en kasteelmusea zijn de plekken waar het erfgoed kan worden beleefd en de geschiedenis tot leven komt. We hebben deze musea bijgestaan door netwerkversterking, vernieuwing van de vaste tentoonstellingen en het beter zichtbaar maken van de collecties binnen eén buiten de muren van het museum. We hebben de gezamenlijke marketingcampagne voortgezet en hebben vier streekmusea een subsidie verleend om de vaste tentoonstelling te vernieuwen. Ook veel erfgoedorganisaties en –gemeenschappen zijn actief om het Utrechtse erfgoed bekend en beleefbaar te maken. Deze grote groep ondersteunden wij met projectsubsidies en advisering door Landschap Erfgoed Utrecht. Daarbij is extra aandacht geschonken aan de zichtbaarheid van het slavernijverleden, maritiem en immaterieel erfgoed, onze archeologische waarden, en is meegewerkt aan de voorbereiding voor de viering van 650 jaar Stichtse Landbrief in 2025.  

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Deels behaald

De doorwerking van het Verdrag van Faro moet de komende jaren plaatsvinden in alle erfgoedthema's en –werkzaamheden. De gesprekken daarover zijn inmiddels gestart.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald