Wat hebben we gedaan?

Het Natuurnetwerk Nederland moet kwantitatief op orde zijn. Naast kwantiteit is ook de natuurkwaliteit van het Natuurnetwerk Nederland en de vele leefgebieden van plant- en diersoorten daarbuiten van wezenlijk belang om de biodiversiteit te behouden en te versterken. Er moet voor deze leefgebieden bovendien voldoende buffer zijn tegen invloeden van buitenaf (verdroging, verzuring, verstoring) en klimaatveranderingen. Door inzet van ons financieel en juridisch instrumentarium (toestemmingsbesluiten en instructieregels) beschermen en versterken we de natuurkwaliteit en biodiversiteit.

Het beheer van bos- en natuurgebieden als % van de beoogde streefdoelen (oppervlakte in hectare) binnen het Natuur Netwerk Nederland (NNN)

De toename van het gesubsidieerde natuurbeheer was in 2024 beperkt.

Subsidiebeschikkingen Natuurbeheer 2024

Het aantal hectares agrarisch gebied waar weidevogelbeheer wordt toegepast.

Er hebben in 2024 geen uitbreidingen plaatsgevonden van het agrarisch natuur en landschapsbeheer (ANLb), het aantal hectares is daarom gelijk gebleven ten opzichte van 2023.  

Subsidiebeschikkingen Agrarische collectieven 2023

Activiteit:

Behaald

Planning:

Behaald

Natuurbeheer  
In 2024 is voor 21.671 hectare subsidie voor natuurbeheer verleend. Dit is een toename van 26 hectare ten opzichte van vorig jaar.   

Natuurtoezicht
In het kader van het samenwerkingsconvenant zijn werkafspraken opgesteld. Deze maken vanaf 2025 deel uit van het Handboek Uniform Optreden. De komst van de wolf is een nieuwe ontwikkeling die in 2025 om een nadere uitwerking vraagt voor het toezicht in het buitengebied.

Onderzoek naar aparte regeling voor drukbezochte natuurterreinen
In 2021 werd drukte in natuurgebieden geconstateerd als gevolg van corona. Dat heeft geleid tot onderzoek naar de recreatiedruk in natuurgebieden. De resultaten van het project recreatiedruk zijn ontvangen maar nog niet bestuurlijk gedeeld. We onderzoeken welke vervolgstappen we moeten zetten maar hebben afgelopen jaar prioriteit moeten geven aan andere zaken. In het tweede kwartaal van 2025 volgt op dit onderwerp een Statenbrief.

Agrarisch natuurbeheer   
In 2023 is voor totaal 12.234 hectare subsidie verleend voor een bedrag van totaal € 12 miljoen. Ruim 75% van dit areaal betreft weidevogelbeheer. Conform de systematiek van het ANLb kunnen beschikkingen worden uitgebreid indien hiervoor middelen beschikbaar zijn. In 2024 hebben geen uitbreidingen plaatsgevonden van deze beschikkingen.     
De subsidies in deze periode worden voor 65% gefinancierd uit EU-middelen en voor 35 % door de waterschappen (voor waterbeheer) en provincie.

Resultaat:

Deels behaald

Het areaal natuurterrein waarvoor subsidie natuurbeheer wordt verstrekt is gegroeid met 26 ha. Dit is minder dan in de begroting werd verwacht. De uitbreiding van het areaal is afhankelijk van de toevoeging van nieuwe hectares die door functieverandering de bestemming natuur krijgen. Afhankelijk van het tempo waarin dit gebeurt, kan ook het areaal beheerde natuur toenemen.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Deels behaald

De resultaten van het project recreatiedruk zijn ontvangen maar nog niet bestuurlijk gedeeld. In het tweede kwartaal van 2025 volgt op dit onderwerp een Statenbrief.  

Resultaat:

Behaald

Activiteit:

Behaald

Planning:

Deels behaald

Natura 2000
In het kader van de Specifieke Uitkering Programma Natuur 1e fase zijn alle geprogrammeerde projecten aangevraagd, beschikt en in uitvoering. Er zijn geen signalen dat projecten niet tijdig (voor 31 december 2026) kunnen worden afgerond.   
Via twee verplaatsingssubsidies is stikstofreductie op Natura 2000-gebieden gerealiseerd en kan ruimte gemaakt worden om maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn voor de verbetering van de biodiversiteit van twee Natura 2000-gebieden in het kader van het gebiedsproces.

Agenda Natuurinclusief
In 2024 is gewerkt aan het verkennen van de mogelijkheden van een Utrechtse Agenda natuurinclusief. Het voornemen is de Utrechtse Agenda Natuurinclusief (UAN) te integreren in de bestaande Aanpak Biodiversiteit in Stad en Dorp.

Bestendigen en verbeteren van de natuurkwaliteit in leefgebieden
In 2024 is via verschillende media over de Uitvoeringsverordening subsidie Biodiversiteit (USB) en de verleende subsidies vanuit de USB gecommuniceerd. Er is in 2024 voor ca. € 120.000 aan subsidie verstrekt Ook zijn er in 2024 5 projectopdrachten gericht op onderzoek naar bedreigde soorten gefinancierd.

Ecologisch bermbeheer
Het ecologisch bermbeheer is in 2024 gecontinueerd. Hierbij was maaien (niet klepelen) en afvoeren van maaisel de norm. Het Praktijknetwerk Bloeiende Bermen is in 2024 gecontinueerd. Er zijn zeven praktijkmiddagen gehouden waarbij tachtig unieke deelnemers van onder andere waterschappen, gemeenten, werkgroepen, agrariërs en aannemers aanwezig waren.

UPLG en gebiedsgerichte aanpak (GGA)
Er zijn dit jaar een tweetal grondaankopen gedaan van in totaal 47,3 ha ter ondersteuning aan de GGA en UPLG doelen. In de 9 deelgebieden is in 2024 gewerkt aan het opstellen van een eerste versie van de gebiedsagenda per gebied. De inhoud is besproken met de stakeholders en eind 2024 met de Regionale Stuurgroepen.  
In 2024 zijn er, gekoppeld aan het UPLG, 6 maatregelpakketten aangevraagd en voor 5 pakketten is in totaal een bedrag toegekend van 249,4 miljoen euro. We zijn gestart met de processen om de maatregelpakketten tot uitvoering te brengen. De hoeveelheid middelen en te behalen doelen is voor de organisatie en onze gebiedspartners een grote opgave in een kort tijdsbestek. Dit vergt van meerdere organisatieonderdelen een grote inzet.
De instrumentenkoffer voor het behalen van onze doelen is verder ontwikkeld en verwerkt in een digitaal systeem waar de instrumenten overzichtelijk en doorzoekbaar zijn opgeslagen. De instrumentenkoffer zal met de uitvoering van de maatregelpakketten verder worden uitgebreid in 2025 en 2026.
Het grondbeleid 2024-2028 is door de Staten vastgesteld en in werking getreden.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Deels behaald

Voorafgaand aan het actualiseren van de N2000-beheerplannen wordt de afgelopen beheerplanperiode geëvalueerd. Op basis daarvan kunnen dan definitief conclusies worden getrokken over de uitvoering van de maatregelen. De herstelmaatregelen uit de afgelopen beheerplanperiode zijn grotendeels uitgevoerd, er zijn nog enkele restopgaven die zijn vertraagd. Realisatie vindt plaats in periode 2025-2027. De vertraagde restantopgaven betreft:  

• Oud-Kolland: hydrologische herstelmaatregelen afronden.  
• Zouweboezem: In 2024 is een planstudie gestart om invulling te geven aan de maatregel omkaderen rietlanden. Daarnaast is er in 2021 SKNL-subsidie verleend voor maatregelen die ook in 2024 zijn uitgevoerd.   
• VHL-Uiterwaarden Lek: In 2024 is verder gewerkt aan het optimaliseren van het beheer. In 2024 is een kavelruil gepasseerd waarmee het Zuid-Hollands Landschap 15,5 ha. in de Achthovense uiterwaarden in eigendom heeft gekregen.
• Elster Buitenwaarden: In 2024 zijn de resterende uitvoeringswerkzaamheden in de Elster Buitenwaarden afgerond en is het ontwikkelbeheer gestart.

Resultaat:

Deels behaald

De Natuurdoelanalyses zullen worden geïntegreerd in de geactualiseerde Natura 2000 beheerplannen. In 2024 zijn wij gestart met de voorbereidingen voor het actualiseren van de huidige Natura 2000-beheerplannen van de vijf gebieden waar wij voortouwnemer voor zijn. Deze actualisatie loopt door in 2025. De benodigde herstelmaatregelen die gegeven zijn in de Natuurdoelanalyses en in de adviezen van de Ecologische Autoriteit worden hierbij in de beheerplannen geïntegreerd. Voor de negen stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden hebben wij in 2024 voor een deel (ca 60%) van de herstelmaatregelen middelen aangevraagd en beschikt gekregen binnen de Specifieke uitkering voor Programma Natuur – fase 2 en Maatregelpakket 4 van het Utrechts Programma Landelijk Gebied.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Activiteit:

Behaald

Planning:

Deels behaald

Vogelopvang en Transport wild levende dieren
In 2024 hebben we onze bijdrage aan de Vogelopvang Utrecht gecontinueerd. Om de keten opvang en transport van in het wild levende dieren sterk te houden voert de Stichting DierenLot de cursus-/vouchersystematiek nog tot en met juni 2025 voor ons uit.

Faunabeleid
Het Omgevingsprogramma Faunabeleid en Monitoring is op 9 juli 2024 door PS vastgesteld en wordt uitgevoerd. De kosten gerelateerd aan de tegemoetkomingen in faunaschade aan agrariërs vielen in 2024 substantieel hoger uit dan geraamd. Deels komt dit door meer tegemoetkomingsaanvragen in 2024 en de hogere eindafrekeningen uit 2022 en 2023. De geraamde overbesteding is via de Slotwijziging toegevoegd aan het budget voor meerjarendoel 2.2.3.

Ruimte voor natuur veiligstellen
Er zijn in 2024 handreikingen gepubliceerd voor de toepassing van de NNN regels, regels voor de bescherming van weidevogelkerngebieden en de bescherming van oude bosgroeiplaatsen.  De wezenlijke kenmerken en waarden van het NNN zijn vastgesteld en gepubliceerd bij de 1e wijziging van de omgevingsverordening.

Aanpak biodiversiteit in stad en dorp
De aanpak biodiversiteit in stad en dorp is in 2024 voortvarend voortgezet. Er zijn 5 Soortenmanagementplan (SMP)-vergunningen en 10 pre-SMP vergunningen verleend en er is een regeling voor gemeentelijke SMP’s opgesteld die in 2025 in werking zal treden.    
Er zijn in 2024 5 ontwerp ateliers georganiseerd en 2 zijn voorbereid voor 2025. In het verlengde hiervan zijn er meerdere informatiebijeenkomsten over natuurinclusief bouwen voor gemeenten en woningcorporaties georganiseerd. 18 gemeenten hebben deelgenomen aan een training natuurinclusief beleid en ontwikkelen.  
We stimuleren kimaatbestendige, gezonde en natuurinclusieve wijken en buurten. De vernieuwde subsidieregeling “Klimaat Groen Gezond” is in 2024 opgesteld, en zal maart 2025 in werking treden.
In 2024 zijn 4 bijeenkomsten georganiseerd waar gemeenten ervaringen hebben uitgewisseld en kennis hebben opgedaan over de uitvoering in de praktijk. Er is een publicatie met de best practices verschenen. Daarnaast is de subsidieregeling voor de daadwerkelijke uitvoering van de plannen uit de pilot opengesteld voor gemeenten. Tot slot is in 2024 gestart met de voorbereidingen voor de voortvarende start van de wijkenaanpak in 2025.

Vergunningverlening natuur en landschap
Met betrekking tot de PAS-melders is er weliswaar in 2024 waardevolle ingezet gepleegd voor legalisatie van de PAS-melders, dit heeft echter nog niet geleid tot besluitvorming in de vergunningverlening. Hetzelfde geldt voor externe saldering. Beide zijn afhankelijk van externe factoren.  
De termijn voor de besluitvorming van reguliere aanvragen is flink verkort. Er zijn in totaal 163 aanvragen gedaan, daarnaast zijn ook veel adviesvragen (36 stuks) en conceptverzoeken (21 stuks) in behandeling genomen.  

Monitoring
In seizoen 2024 stonden de Eempolders en het Noorderpark en delen van de Utrechtse Heuvelrug en het Kromme Rijngebied centraal voor de jaarlijkse provinciale inventarisaties van het landelijk gebied. De resultaten van de inventarisatie worden in voorjaar 2025 gedeeld in een rapportage.
Sinds 2024 zijn we aangesloten op het Meetnet Ammoniak in Natuurgebieden (MAN) van het RIVM. In totaal zijn er nu 42 meetpunten voor ammoniak en 18 meetpunten voor NOx. De metingen worden gebruikt om modellen van AERIUS nauwkeuriger te maken. Met de metingen krijgen we een beter beeld van de werkelijke hoeveelheid stikstof die in onze stikstofgevoelige natuur neerslaat. Wij nemen de resultaten mee in de jaarlijkse rapportage natuur.

Resultaat:

Deels behaald

Sinds 2018 zijn de provincies verantwoordelijk voor de bestrijding en coördinatie van de aanpak van door Europa aangewezen soorten invasieve exoten die een bedreiging vormen voor de inheemse flora en fauna. Inmiddels betreft dit 88 soorten.
Er zijn nog geen gebiedsgerichte beheersingsaanpakken tot stand gekomen. De indruk is dat het de beoogde samenwerkingspartners ontbreekt aan middelen om projecten te co financieren. Ook is er weinig capaciteit of (bestuurlijk) draagvlak bij de partners. Het invasieve exotenbeleid wordt daarom herijkt en een stakeholdersbijeenkomst wordt georganiseerd.  

Resultaat:

Deels behaald

De draaiboeken voor de uitroeiing van nog niet gevestigde soorten zijn doorlopend in ontwikkeling. Conceptversies moeten nog worden afgestemd met stakeholders.    

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Deels behaald

Sinds 2018 heeft de compensatiebank de beschikking gekregen over drie locaties voor de uitvoering van compensatieverplichtingen.

• In 2024 is het project Autenasekade afgerond en opgeleverd. In 2025 wordt ontwikkelbeheer en nazorg uitgevoerd.
• Het project Bijleveld heeft in 2024 op een laag pitje gestaan in verband met een lopende bestemmingsplanprocedure. Er wordt gewacht op een besluit van B&W.
• In 2.1.3 is een nadere toelichting opgenomen m.b.t. natuurverbinding Leersumse veld-ecoduct N226.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Niet behaald

Het is in 2024 niet gelukt om PAS melders te legaliseren vanwege het ontbreken van voldoende stikstofruimte.
De afronding van de verificatie van de PAS melders heeft plaatsgevonden en 135 bedrijven komen in aanmerking voor legalisatie. Hiervoor zal in 2025 per bedrijf een maatwerkplan opgesteld worden waarbij in te zetten stikstof ruimte een van de mogelijkheden voor legalisatie is.   

Resultaat:

Deels behaald

Vanwege het ontbreken van stikstofruimte is het afgeven van vergunningen met extern salderen in 2024 niet gelukt. Vanwege de additionaliteitsvereiste is inzetbare stikstofruimte in de meeste gevallen nodig gebleken voor vermindering van de stikstofbelasting voor de natuur.

Resultaat:

Deels behaald

Van de 163 binnen gekomen aanvragen zijn er ca. 130 binnen de termijnen van de Omgevingswet tot besluitvorming gekomen.

Resultaat:

Behaald

Resultaat:

Niet behaald

De monitor waarmee we het areaal bos binnen de provincie bijhouden wordt bijgewerkt. Hiervoor is remote sensing data nodig, die we extern verkrijgen. Naar verwachting komt deze data eind 2025 beschikbaar. Op dat moment zullen we het dashboard afronden.

Resultaat:

Behaald