1.3 Er is passende woonruimte die aansluit bij de woningbehoefte in de provincie Utrecht

Wat hebben we daarvoor gedaan?

1.3	Er is passende woonruimte die aansluit bij de woningbehoefte in de provincie Utrecht.
De woningbouwopgave in onze regio is enorm. Er zijn dit jaar grote stappen gezet op het gebied van volkshuisvesting en woningbouw. Vanuit het programma Versnelling Woningbouw zijn meer woningbouwprojecten ondersteund. Desondanks loopt de totale realisatie van woningen binnen de provincie achter op de programmering. Hier spelen factoren mee waar de provincie niet of deels invloed op heeft, zoals netcongestie, stikfstof en de uitvoeringskracht van gemeenten. Verder zijn in voorbereiding op de nieuwe provinciale rol vanuit de toekomstige Wet versterking regie op de Volkshuisvesting (Wvrv) verschillende producten op het gebied van huisvesting, betaalbaarheid en bestaande voorraad opgeleverd. Een hoogtepunt was de aanbieding van het nieuwe programma Versnelling Woningbouw aan Provinciale Staten. Vanuit het bestaande programma zijn 37 woningbouwprojecten versneld om tot realisatie te komen en deelden we kennis via congressen. Het Kansenmakersteam van de Provinciale Regie Tafel (PRT) droeg bij aan vergroting van de opvang van asielzoekers en Oekraïners en huisvesting van statushouders door ondersteuning aan gemeenten, ook in de samenwerking met o.a. COA en woningcorporaties. Aanpak vitale wijken maakte mogelijk dat we bijgedragen hebben aan sterke, leefbare buurten. Er is een nieuwe Regio Deal aangevraagd om voor langere termijn brede welvaart in kwetsbare wijken te vergroten en achterstanden aan te pakken.

1.3

Er is passende woonruimte die aansluit bij de woningbehoefte in de provincie Utrecht.

De woningbouwopgave in onze regio is enorm. Er zijn dit jaar grote stappen gezet op het gebied van volkshuisvesting en woningbouw. Vanuit het programma Versnelling Woningbouw zijn meer woningbouwprojecten ondersteund. Desondanks loopt de totale realisatie van woningen binnen de provincie achter op de programmering. Hier spelen factoren mee waar de provincie niet of deels invloed op heeft, zoals netcongestie, stikfstof en de uitvoeringskracht van gemeenten. Verder zijn in voorbereiding op de nieuwe provinciale rol vanuit de toekomstige Wet versterking regie op de Volkshuisvesting (Wvrv) verschillende producten op het gebied van huisvesting, betaalbaarheid en bestaande voorraad opgeleverd. Een hoogtepunt was de aanbieding van het nieuwe programma Versnelling Woningbouw aan Provinciale Staten. Vanuit het bestaande programma zijn 37 woningbouwprojecten versneld om tot realisatie te komen en deelden we kennis via congressen. Het Kansenmakersteam van de Provinciale Regie Tafel (PRT) droeg bij aan vergroting van de opvang van asielzoekers en Oekraïners en huisvesting van statushouders door ondersteuning aan gemeenten, ook in de samenwerking met o.a. COA en woningcorporaties. Aanpak vitale wijken maakte mogelijk dat we bijgedragen hebben aan sterke, leefbare buurten. Er is een nieuwe Regio Deal aangevraagd om voor langere termijn brede welvaart in kwetsbare wijken te vergroten en achterstanden aan te pakken.

Indicatoren

Effectindicator	Eenheid	Realisatie 2023	Begroting 2024	Realisatie 2024	Verschil
2 Versnelling woningbouw	Aantal woningen	7.360	8.500	6.420	3.580
Omschrijving:	Het aantal woningen dat jaarlijks (bruto) wordt toegevoegd aan het woningbestand in de provincie.
Toelichting verschil	Het bruto aantal toegevoegde woningen is gedaald ten opzichte van de afgelopen jaren. De trend past in het landelijke beeld en wordt beïnvloed door factoren die slechts deels beïnvloedbaar zijn op provinciaal niveau. De provincie Utrecht zit boven het Nederlands gemiddelde qua bijdrage van de bruto nieuwbouw aan de al bestaande woningvoorraad en groeit dus relatief snel.
Bron:	Centraal Bureau voor de Statistiek
3 Sociale huur en middensegment	%	geen gegevens	50	geen gegevens
Omschrijving:	Het percentage toegevoegd aantal woningen per jaar in de betaalbare segmenten.
Toelichting verschil	Er ligt een verzoek bij het CBS om specifiek op de categorieën sociale huur nieuwbouw en middensegment (koop en huur) nieuwbouw opleveringen te registreren. Dit wordt (nog) niet geregistreerd door het CBS. Daarom vragen we zelf deze informatie op bij corporaties voor het deel sociale huur. Deze cijfers worden echter pas ruim 2 jaar na oplevering beschikbaar gesteld.
Bron:	Centraal Bureau voor de Statistiek

Prestatieindicator	Eenheid	Realisatie 2023	Begroting 2024	Realisatie 2024	Verschil
1 Versnellingsprojecten woningbouw	Aantal plannen	23	27	37	10
Omschrijving:	Het aantal plannen dat met inzet vanuit het UitvoeringsProgramma Versnelling Woningbouw verder in de ontwikkeling is gebracht en daarmee een bijdrage levert aan de versnelling van de woningbouwopgave en de doelstelling van 50% (en vanaf 2025 van 67%) van de toegevoegde woningen in het sociale/betaalbare segment.
Toelichting verschil:	Binnen het programma Versnelling Woningbouw is veel geïnvesteerd in de relatie met gemeenten en corporaties. Dit resulteert in een beter beeld van projecten met knelpunten en heeft eraan bijgedragen dat er meer succesvolle aanvragen voor ondersteuning zijn ingediend.
Bron:	Jaarlijkse provinciale inventarisatie

Meerjarendoelen en resultaten

1.3.1 De woningbouwopgave vindt sneller en vraag gestuurd plaats door gerichte en slimme interventies en maatwerk.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Deels behaald
Voor 2024 streefden we naar een toevoeging van 8.500 woningen binnen de Provincie Utrecht. Ondanks dat de doelstellingen ten aanzien van de inspanningen ruim zijn behaald, is het aantal toegevoegde woningen gedaald. Dit past in een landelijke trend die in alle provincies zichtbaar is. Hierbij spelen factoren mee die voor de provincie Utrecht niet of maar deels beïnvloedbaar zijn, zoals de economische omstandigheden, uitvoeringskracht van gemeenten, arbeidsmarkt, behandeling van plannen bij de Raad van State, netcongestie etc.
1.3.1.1	Uitvoeren woondeals: Er wordt invulling gegeven aan de coördinerende rol bij de uitvoering, nadere uitwerking en herijking van de regionale woondeals, in samenwerking met de andere woondealpartners.
Resultaat:				Behaald
1.3.1.2	Uitvoeren woondeals: Met alle 26 gemeenten wordt de uitvoering van de woondealafspraken gemonitord en waar mogelijk verbonden aan concrete vormen van ondersteuning.
Resultaat:				Behaald
1.3.1.3	Ondersteuning kennis en subsidies: Gemeenten en bouwende partners worden bij de woningbouw ondersteund door kennis- en netwerkbijeenkomsten, waaronder webinars met het expertteam TEMPO, het congres Platform Woningbouw en diverse pilots voor betaalbare en duurzame woningbouw;
Resultaat:				Behaald
1.3.1.4	Ondersteuning kennis en subsidies: Gemeenten en bouwende partners worden bij de woningbouw financieel ondersteund door middel van het uitkeren van flexpool-middelen, het meefinancieren van WBI-aanvragen en afdekken van het laatste deel van de onrendabele top.
Resultaat:				Behaald
1.3.1.5	Flexwoningen: Uitvoering geven aan de regiodeal Flexwonen en het vervolg daarop, met de bouw van 1500 flexwoningen.
Resultaat:				Behaald
1.3.1.6	Flexwoningen: Uitvoering geven aan de nadere afspraken die met drie woondealregio’s zijn gemaakt over het aantal te realiseren flexwoningen.
Resultaat:				Behaald
1.3.2 Het provinciaal woningmarktbeleid ondersteunt beter de woningbouwopgave.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
De provinciale regierol wordt in lijn met het wetsvoorstel Versterking Regie Volkshuisvesting steeds sterker. De provinciale organisatie bereidt zich voor op deze sterkere rol. Met ons provinciaal woonbeleid en de instrumenten die we ontwikkelen zetten we ons in voor het terugdringen van het woningtekort, realisatie van voldoende betaalbare woningen. Voor de huisvesting van ouderen en aandachtsgroepen hebben we een woonzorgonderzoek laten doen, wat de basis vormt voor de afsprakenkaders die de regio's opstellen (U10 en regio Amersfoort). Met de planregistratie en de monitor wonen voeren we regie op het woondossier. Woningen die worden toegevoegd in de provincie Utrecht zijn toekomstbestendig. Dit bevorderen we via de afspraken die we hebben gemaakt met gemeenten, corporaties, waterschappen en marktpartijen in het convenant toekomstbestendige woningbouw.
1.3.2.1	Er is een voorstel ontwikkeld voor een instrument waarmee gemeenten en corporaties sociale koop bereikbaar kunnen maken.
Resultaat:				Deels behaald
We hebben een onderzoek gedaan naar het bereikbaar maken van sociale koop en geconstateerd dat een eigen fonds daarvoor geen goed instrument is. Besloten is om het landelijke fonds betaalbare koop af te wachten.
1.3.2.2	Het planregistratiesysteem levert informatie over plancapaciteit aan voor Regionaal Programmeren.
1.3.2.2
Resultaat:				Behaald
1.3.2.3	Er is een woonzorgbehoefte onderzoek uitgevoerd, als basis voor de gemeentelijke woonzorgvisies.
1.3.2.3
Resultaat:				Behaald
1.3.2.4	De gemeenten zijn ondersteund bij het uitvoeren van het provinciale convenant Duurzame Woningbouw door de gezamenlijke projectorganisatie van verschillende aangesloten provincies.
Resultaat:				Behaald
1.3.2.5	Er is een nationaal convenant Toekomstbestendige Woningbouw opgesteld en ondertekend.
1.3.2.5
Resultaat:				Deels behaald
Vanwege veranderd bestuur en beleid is het landelijk krijgen van het convenant uitdagender geworden. Wel is er een afspraak opgenomen in de woontop (afspraak 12) voor een landelijke standaardisering. Onzeker is of de afspraak door de provincie Utrecht (en IPO) hetzelfde wordt geïnterpreteerd als door het ministerie van VRO. Het convenant met 4 provincies gaat door in 2025.
1.3.3 Wijken zijn vitaler door een integrale aanpak van sociale en fysieke wijkvernieuwing.
Activiteit:		Behaald	Planning:	Behaald
De uitvoering van provinciale Vitale Wijken aanpak in de vier aandachtswijken Overvecht in Utrecht, Batau in Nieuwegein, Vollenhove in Zeist en het Soesterkwartier in Amersfoort leidt tot concrete resultaten en geleerde lessen. De financiële middelen uit de Regio Deal Vitale Wijken worden integraal ingezet voor de verbetering van de brede welvaart in de wijken. Het gaat daarbij zowel om projecten om de kwaliteit van de fysieke leefomgeving te verbeteren als de sociaaleconomische problemen aan te pakken. Er is extra inzet gepleegd om actuele maatschappelijke ontwikkelingen zoals de inflatie-/ koopkrachtcrisis en de zorgen rond bestaanszekerheid het hoofd te bieden. In de wijken komen diverse sociale en fysieke vraagstukken samen, die vragen om een samenhangende aanpak in de wijk. Deze aanpak is o.a. gericht op het verbeteren van de fysieke leefomgeving, sociale cohesie, gezondheid, onderwijs en arbeidsparticipatie. De ervaring en lessen die we opdoen met deze aanpak gebruiken we om in de gehele provincie toe te passen. We leren van elkaar wat werkt en kunnen zo onze regio toekomstbestendig maken. Het provinciaal werkbudget voor uitvoering van de Regio Deal wordt gecontinueerd en blijft beschikbaar gedurende de looptijd van de Regio Deal (tot en met 31 dec. 2025).
1.3.3.1	Het kennis- en monitoringsprogramma levert bruikbare informatie op over effectieve interventies en kan worden benut voor bijsturing van de integrale wijkaanpak. Het participatieve deel van het monitoringsprogramma loopt met ruimte voor lokaal maatwerk.
Resultaat:				Behaald
1.3.3.2	Er is een (provinciebrede) community of practice voor de Vitale Wijken aanpak gericht op kennisdeling over de effectiviteit van interventies in de vier wijken. Dit wordt communicatief ondersteund.
Resultaat:				Behaald
1.3.3.3	Er is aandacht voor het borgen van succesvolle projecten in de reguliere lijn van gemeenten.
1.3.3.3
Resultaat:				Behaald
1.3.4 Het aantal plekken voor opvang van asielzoekers en de huisvesting van statushouders sluit beter aan bij de opgave.
Activiteit:		Deels behaald	Planning:	Deels behaald
De komst van de Spreidingswet betekende een intensief jaar voor het Kansenmakersteam (KMT). Het aantal gemeenten dat werkt aan het mogelijk maken van voorzieningen is gegroeid, en daarmee de ondersteuning door het KMT. Per 1 januari 2024 is de bestuurlijke regie over opvang van Oekraïense ontheemden overgegaan van de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) naar de Provinciale Regie Tafel (PRT), en daarmee de ambtelijke ondersteuning naar het KMT. Bij gemeenten blijkt breed steun voor zowel het realiseren van de opgave als voor het werken via de Utrechtse aanpak gericht op kwalitatief goede vormen van opvang die lokaal maatschappelijk ingebed zijn. In ruim 2,5 jaar tijd is het aantal opvangplekken in de provincie Utrecht gegroeid van 2.396 begin 2022 naar 4.705 plekken per 31 oktober 2024. De verwachting is dat de geplande plekken en de initiatieven samen perspectief bieden op circa 8000 plekken. Via de decembercirculaire ontving de provincie ruim 1 miljoen euro voor de bekostiging van het Kansenmakersteam. Ook bij de huisvesting van vergunninghouders heeft de provincie veel ondersteuning geboden via het Kansenmakersteam. Tegelijkertijd heeft de provincie ook het IBT-instrumentarium steviger moeten inzetten vanwege de oplopende achterstanden bij gemeenten (zie ook meerjarendoel 9.6.1).
1.3.4.1	Een goede huisvesting van statushouders en de opvang van asielzoekers.
1.3.4.1
Resultaat:				Deels behaald
In Utrecht willen we opvangplekken die een positieve invloed hebben op de plek waar ze staan: waar verbindingen kunnen ontstaan met de buurt, waar verschillende groepen samenleven en waar asielzoekers snel kunnen meedoen met taal en werk. Zodat de vluchtelingen die in onze provincie komen wonen een goede start maken. Bij de ontwikkeling van opvanglocaties kijken we steeds of een opvanglocatie ook iets kan brengen voor omwonenden. Zoals woonruimte voor starters, voorzieningen voor buurtbewoners of kleine bedrijfsruimtes. Met deze ‘Utrechtse aanpak’ willen we niet alleen zorgen voor bedden, maar ook voor inbedding in de omgeving. Dit is een continu proces van afstemming bij bestaande – en nieuwe opvangvoorzieningen.