3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

De kengetallen geven in combinatie met elkaar inzicht in de financiële weerbaarheid en flexibiliteit van de begroting. Zo wordt u in staat gesteld om gemakkelijker inzicht te verkrijgen in de financiële positie en over de baten en de lasten van de provincie. De verplichte kengetallen vormen een verbinding tussen de verschillende aspecten die Provinciale Staten in hun beoordeling van de financiële positie moeten betrekken om daar een verantwoord oordeel over te kunnen geven. De verplichte kengetallen zijn uitgebreid met de vrijwillig toegevoegde kengetallen Belastingcapaciteit opcenten motorrijtuigenbelasting (MRB) ten opzichte van wettelijk maximum en Ratio Weerstandsvermogen. 
 
De weerbaarheid van de begroting geeft de mogelijkheden aan om op korte termijn financiële risico's te kunnen incasseren zonder direct in de begroting en daarmee in de beleidsambities te hoeven ingrijpen. 

De flexibiliteit van de begroting geeft de wendbaarheid van de begroting aan, waarmee eventuele extra onverwachte uitgavenstijging of inkomstendaling gedekt kunnen worden.  

De kengetallen zijn:

1. Structurele exploitatieruimte;
2. Solvabiliteitsratio;

C1.  Belastingcapaciteit opcenten MRB ten opzichte van gemiddelde tarief opcenten MRB van provincies;
C2. Belastingcapaciteit opcenten MRB ten opzichte van wettelijk maximumtarief opcenten MRB;
D.   Grondexploitatie;
E1. Netto schuldquote;
E2. Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen;

6. Ratio weerstandsvermogen.

De tabel met signaalwaarden van de kengetallen ziet er als volgt uit: 
(MRB= motorrijtuigenbelasting)

Analyse financiële kengetallen
Alle kengetallen hebben de status gezond en neutraal. Voor de beoordeling van de financiële positie dienen de kengetallen gezien te worden.

A. Structurele exploitatieruimte

Dit kengetal geeft aan in welke mate de provincie voldoende structurele baten heeft om haar structurele lasten te kunnen dekken. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is meer flexibel dan een begroting waarbij structurele baten en lasten in evenwicht zijn.
De structurele exploitatieruimte is 1% hoger dan in de begroting 2024 en 3% lager dan de jaarrekening 2023.

B. Solvabiliteitsratio

De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de provincie in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Deze wordt berekend door het eigen vermogen af te zetten tegen het balanstotaal. Het eigen vermogen is opgebouwd uit de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het resultaat van het afgelopen boekjaar dat in de saldireserve wordt gestort.
De solvabiliteitsratio is vergeleken met de jaarrekening 2023 gedaald met 9%. Dit wordt verklaard doordat de stijging van het balanstotaal relatief groter is dan de stijging van het eigen vermogen. Het kengetal is gezond.

C1. Belastingcapaciteit opcenten t.o.v. gemiddelde tarief van provincies

Deze ratio geeft aan hoe de belastingdruk in de provincie zich verhoudt ten opzichte van het gemiddelde tarief van alle provincies.
Het vastgestelde tarief opcenten MRB van de provincie Utrecht is 5% lager dan het gemiddelde tarief
opcenten MRB van de provincies. Het kengetal is neutraal gelijk aan de begroting.

C2. Belastingcapaciteit opcenten t.o.v. landelijk maximum tarief

Deze ratio geeft aan hoe de belastingdruk in de provincie zich verhoudt tot het wettelijk maximumtarief. Zolang er maar genoeg onbenutte ruimte is tussen het tarief opcenten van de provincie Utrecht en het wettelijk maximum is er ruimte om de begroting weerbaar en flexibel te houden. Dit kengetal is gezond.

D. Grondexploitatie

Het kengetal grondexploitaties geeft een indicatie van het financiële risico dat de provincie loopt in verband met zijn grondportefeuille. Het kengetal wordt berekend door de boekwaarde van de grondexploitaties af te zetten tegen de totale baten (exclusief onttrekkingen aan reserves). Voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd, moet tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Het kengetal grondexploitatie is gezond.

E1/E2. De netto schuldquote (gecorrigeerd voor verstrekte leningen)

De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft daarmee een indicatie van de mate waarin de rente en de aflossingen op de exploitatie drukken.
De netto schuldquote wordt zowel in- als exclusief doorgeleende gelden gepresenteerd. Op die manier wordt ook duidelijk in beeld gebracht wat het aandeel van de door de provincie verstrekte leningen is en wat dit betekent voor de schuldpositie.
Beide kengetallen voor de schuldquote zijn gezond. Vergeleken met de bijgestelde begroting zijn de kengetallen gedaald. Het was in 2024 door een positieve liquiditeitenontwikkeling niet nodig een langlopende lening aan te trekken.

F. Ratio Weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen geeft een indicatie van de mate waarin de provincie in staat is om niet begrote
financiële tegenvallers op te vangen, zonder de noodzaak om direct te bezuinigen. Het benodigd
weerstandsvermogen is bepaald op basis van een inventarisatie en analyse van de risico’s. De risico’s zijn
opgenomen in het provinciebreed risicomanagement systeem.
Het kengetal weerstandsvermogen is gezond. Dit kengetal is eind 2024 2,0. Dit valt binnen de afgesproken bandbreedte van 1,4 tot 2,0. Er zijn daarmee voldoende middelen om de geïnventariseerde risico's financieel af te dekken.